León

Entramos en terras de León.

SAHAGÚN para Aymeric Picaud é a cidade chea de toda clase de prosperidades. Leva o nome de San Fagún ou San Facundo.
Chegou a ter cinco hospitais. Tivo a principal abadía beneditina de España, e conserva espléndidas igrexas.

MANSILLA DE LOS MACHOS, que tivo hospitais jacobeos, ve, reflectidas no esla, os restos das súas murallas. Aínda conserva o arco chamado de SantaMaría, por onde entraban os pereginos.

En LEÓN uníase o Camiño asturiano, e de León saía unha bifurcación do Camiño cara a Oviedo, para que os peregrinos visitasen as reliquias da Cámara Santa da Catedral. Dicíao un romance:

Quien camina a Santiago
y no ve al Salvador,
visita al criado
y olvida al Señor.

Cidade bimilenaria, conserva murallas romanas e cercas medievais.
Aquí asentouse a Legio VII Gemina, na confluencia dos ríos Bernesga e Torío. No Códice Calixtino denomínaselle Regia cidade e corte, chea de todas as felicidades.
A Catedral, de tres naves, a máis bela das góticas, é coñecida como La pulchra (exquisita) leonina, e posúe as máis ricas vidreiras de España. Houbo unha catedral románica que a finais do XII e comezos do XIII se substituíu por outra ao estilo das góticas de Francia.
Os peregrinos detíñanse na igrexa de Santa María del Camino, hoxe Santa María del Mercado.
A Colexiata-Basílica de San Isidoro (que conserva os restos do santo), é o conxunto máis completo da arte románica, e foi construída sobre as ruínas dun antigo templo dedicado a San Juan Bautista, que foi arrasado por Almanzor a finais do s.X.
Ao seu Panteón Real, no que repousan 23 corpos reais, coñéceselle como a Capela Sixtina del Arte románico.
San Marcos, con fachada plateresca, foi casa matriz da Orde de Santiago e sostivo o máis importante dos dezasete Hospitais que tivo a cidade.
Na actualidade é un luxoso Parador de Turismo.
Laffi, no s.XVIII, menciona que En San Marcos de León marcan o bordón, como tamén fan en Burgos para o control dos peregrinos, e que non permanezan no mesmo Hospital máis de cinco noites en inverno e tres en verán.
O Santuario da Virxe do Camiño levantouse enrecuerdo da aparición da Virxe a un pastor, a comezos do século XVI.
Na fachada, imaxes en bronce dos Apóstolos, obra do escultor Subirachs.

En torno ao río Órbigo creouse un Hospital dos monxes de S.Juan de Xerusalén e a ponte inmediata tomou o seu nome: ponte de Hospital de Órbigo. Consérvase a igrexa e restos do Hospital hoxe albergue de peregrinos. A ponte data do s.XII, pero foi reconstruída a mediados do presente século.
Ten unha lonxitude de 200 metros e vinte bóvedas de sillería.Sendos monolitos a ambos os dous lados da Ponte recordan o episodio do Paso honroso: Soro de Quiñóns, no 1434, por amor á súa dama dona Leonor, e para merecela, colocouse unha garganta de ferro e prometeu non a quitar ata romper 300 lanzas na súa honra. Obrigou a combater con el e os seus compañeiros durante trinta días a cantos cabaleiros intentaban cruzar a ponte sobre o Órbigo.
Preto de cen cabaleiros foron vencidos e romperon as trescentas lanzas en case oitocentas carreiras. Rematado o "Paso" ou Xusta, vitoriosos, os cabaleiros peregrinaron a Santiago agradecidos ao Apóstolo. E Soro de Quiñóns regalou en recordo desta fazaña unha gargantilla de ouro que aínda loce o busto de Santiago o Menor que Dona Pega regalou a Gelmírez e se encontra na Catedral de Santiago de Compostela.

ASTORGA, castro prerromano, Capital de Convento xurídico, foi cualificada de magnifica por Plinio e mereceu o cualificativo de Augusta. Conserva murallas da época romana.
Aquí uníase o Camiño da Prata que chegaba dende Mérida.
O pazo episcopal de Astorga foi un encargo feito en 1887 a Gaudí polo bispo Juan Grau. Á morte do bispo, Gaudí renunciou a rematar a obra e esta foi rematada de forma ben diferente á cuberta piramidal proxectada polo arquitecto catalán. Neste pazo albérgase na actualidade o Museo dos Camiños. No Museo existe unha imaxe do apóstolo a cabalo, vestido cos atributos de peregrino.
A súa Catedral, do s.XV, é unha bela mostra de gótico florido, renacemento e barroco, sobre restos románicos.

En FONCEBADÓN existe unha Cruz de ferro, en outeiro artificial de pedras levadas polos peregrinos, ao estilo dos milladoiros galegos. A pesar da súa sinxeleza, é un dos puntos máis coñecidos e emblemáticos do Camiño de Santiago.
No pobo, hoxe só ruínas, celebrouse un concilio no século X.
O Acivro é o primeiro pobo do Bierzo. Os seus habitantes estiveron exentos de tributos a cambio de renovar periodicamente as oitocentas estacas que marcaban o sendeiro aos peregrinos.

PONFERRADA. Sobre o río Sil, no século XI, o bispo Osmundo mando construír unha ponte con varandas de ferro que se chamaron Pons Ferrata, e que deron lugar á actual cidade deste nome.
O seu Castelo, que foi dos Templarios, é un dos exemplares de arquitectura militar máis importantes de España.

VILLAFRANCA, a vila libre de franquía ou Vila dos Francos, por ser o lugar de asentamento de numerosos peregrinos franceses, comeza a ter importancia cara a 1070, cando alí se estableceron os monxes de Cluny.
Aínda cando non existen documentos que o mencionen, a tradición é poderosa: Os peregrinos enfermos que percorrían o camiño e chegaban a Villafranca, se solicitaban a concesión de indulxencias ante a porta do Perdón da igrexa de Santiago, gañaban igualmente o Xubileu.
É unha igrexa románica, do século XII, que ao lado tivo hospital de Peregrinos. O chamado Camiño da Virxe chegaba ata a súa porta. Moi preto, os peregrinos podian calmar a súa sede na chamada fonte de San Lazaro.